Mikrobiota jelitowa

Mikrobiota to zespół drobnoustrojów takich jak bakterie, eukariota i grzyby zasiedlające organizm człowieka. Drobnoustroje znajdują się na powierzchni skóry, w układzie rozrodczym, oddechowym i pokarmowym, gdzie największa część zasiedla jelito grube. Szacuje się, że drobnoustroje stanowią dziesięciokrotnie większą liczbę niż wszystkie komórki budujące ciało, a ich łączna waga to aż 2 kg. 

Skład mikrobioty jelit zmienia się w ciągu życia i jest indywidualny dla każdego człowieka, ale może być typowy dla danej jednostki chorobowej. Podobnie różnicuje się mikrobiom wśród grup społecznych, np. mikrobiota wegetarian będzie różnić się od mikrobioty osób spożywających mięso. 

Bakterie – dobre czy złe?

Bakterie tworzące mikrobiotę jelitową żyją z człowiekiem w symbiozie, chroniąc przed infekcjami spowodowanymi chorobotwórczymi szczepami, innymi patogenami czy rozrostem grzybiczym. Mikrobiota pełni również funkcję bariery, uszczelniając nabłonek jelita i w ten sposób zapobiegając przedostaniu się toksycznych i prozapalnych związków, które wędrują z krwią do mózgu wywołują poważne zaburzenia. Ponadto mikroorganizmy wytwarzają witaminy, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe i neuroprzekaźniki tj. serotonina nazywana hormonem szczęścia. 

Osłabiona mikrobiota może objawiać się częstymi infekcjami, nieregularnymi wypróżnieniami, trądzikiem, kandydozą a także gorszym samopoczuciem psychicznym.

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Masaż I Kobido Kraków | Dietetyk I Psycholog | Chiropraktyk (@kolibrum_krakow)

Oś jelita – mikrobiota – mózg

Korelację między stanem psychicznym człowieka a jego mikrobiotą jelitową potwierdzają liczne badania naukowe.

“Pojawiające się dowody wskazują, że mikroflora jelitowa odgrywa kluczową rolę w dwukierunkowej komunikacji między jelitami a mózgiem, co sugeruje, że drobnoustroje jelitowe mogą kształtować rozwój neuronów, modulować przekaźnictwo nerwowe i wpływać na zachowanie, a tym samym przyczyniać się do patogenezy i/lub progresji wielu zaburzeń neurorozwojowych, neuropsychiatrycznych i neurologicznych.“(1)

Komunikacja między jelitami a mózgiem nazywana jest osią jelitowo – mózgową lub osią jelita – mikrobiota – mózg.

Autorzy wskazują na znaczenie roli mikrobioty w takich przypadkach jak depresja, lęk, schizofrenia, zaburzenia ze spektrum autyzmu, choroba Parkinsona, padaczka czy migreny.

Istotę sprawy, obrazuje między innymi badanie, podczas którego myszom laboratoryjnym przeszczepiono mikrobiotę (przeszczep kału) od ludzi chorych na schizofrenię, w wyniku czego u gryzoni wystąpiły objawy tej choroby (2). 

Rola mikrobioty przewodu pokarmowego w zdrowiu człowieka zadziwia i zachwyca, nie bez powodu więc nazwano ją superorganizmem. 

O korelacji między mikrobiotą a depresją dowiesz się więcej z poprzedniego artykułu.

Co wpływa na mikrobiotę jelitową

Aby mikrobiota jelit pełniła swoje funkcje, powinna znajdować się w stanie eubiozy, czyli zawierać dużą różnorodność gatunkową. Niestety, dzisiejsza mikrobiota ludzka jest zdecydowanie bardziej zubożała w stosunku do mikrobioty naszych przodków. Nierzadko dochodzi do dysbiozy czyli nasilenia zmian patologicznych. Przetworzona żywność, diety eliminacyjne, używki, toksyny środowiskowe, stres i leki wpływają na mikrobiom w niekorzystny sposób. Chociaż czynników zmiennych jest wiele, największe znaczenie odgrywa dieta. 

Drobnoustroje odżywiają się głównie niestrawionymi przez gospodarza resztkami pokarmowymi takimi jak błonnik. Dlatego dieta bogata w warzywa i owoce czy pełnoziarniste produkty zbożowe wspiera te przyjacielskie mikroorganizmy w jelitach.

Probiotyki i psychobiotyki

Jeżeli chodzi o suplementację probiotykami, powinna być uzasadniona i skonsultowana ze specjalistą. Bowiem inne szczepy będą odpowiednie dla osób zmagających się z problemami trawienia dwucukrów a inne dla osób zmagających się z depresją (w takim przypadku rozważamy suplementację psychobiotykami). Jeszcze inne szczepy, będą ułatwiać przyswajanie żelaza i wspomagać leczenie anemii. Wybór preparatu jest więc zależny od indywidualnej potrzeby. 

Na rynku dostępnych jest wiele probiotyków ale tylko część z nich jest warta kupna. Przy wyborze trzeba zwracać uwagę na prawidłowy opis składu. Powinien zawierać nie tylko gatunek (Lactobacillus) i rodzaj (plantarum) ale też szczep (299v) oraz liczbę jednostek tworzących kolonie (CFU). Warto zwrócić również uwagę na zasady przyjmowania probiotyków, takie jak nie popijanie ich gorącym płynem czy trzymanie probiotyku w lodówce, jeśli o takim sposobie przechowywania informuje na opakowaniu producent. 

Jeśli czujesz, że Twoje jelita nie pracują prawidłowo bądź Twoje samopoczucie się pogorszyło i zainteresował Cię temat mikrobiomu, dobrze trafiłeś!

Zapraszam Cię do zarezerwowania konsultacji dietetycznej podczas której pomagam przywrócić porządek w jelitach i odbudować zdrową mikrobiotę jelitową. Wystarczy, że wyślesz e-mail na dietoterapia@kolibrum.com.

Do usłyszenia! 🙂

Violetta Zyguła, dietoterapeuta